Νοιάζομαι: Οι μαθητές ενδιαφέρθηκαν να διερευνήσουν τα φύκη και ιδιαίτερα τα μακροφύκη ως ανανεώσιμους φυσικούς πόρους και να επισημάνουν τόσο τα οφέλη όσο και τα μειονεκτήματα της καλλιέργειας και εκμετάλλευσης τους στη χώρα μας.  Ακόμα να ενημερώσουν   και να ευαισθητοποιήσουν τη σχολική και τοπική κοινότητα απέναντι σε αυτό τον σημαντικό φυσικό πόρο.

Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν 13-15 ετών, Β΄ και Γ΄ τάξης, τελικά 17 άτομα.

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις χημείας, γεωγραφίας, βιολογίας-οικολογίας, πληροφορικής, νέων τεχνολογιών, εικαστικών. Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν: διατύπωση ερευνητικού σκοπού και στόχων, κατασκευή χάρτη εννοιών, διατύπωση ερωτημάτων, βιβλιογραφική έρευνα, κατασκευή ερωτηματολογίου κοινωνικής έρευνας σε google form, μελέτη και διατύπωση των στατιστικών αποτελεσμάτων, διατύπωση συμπερασμάτων αναφορικά με τους στόχους, διατύπωση προτάσεων, χρήση PP, εκμάθηση τεχνικών χρήσης χρωμάτων και δομών στα εικαστικά. Οι μαθητές/-τριες έλαβαν την ρουμπρίκα αυτό-αξιολόγησης η οποία τους/τις βοήθησε (ως καθοδηγητικό εργαλείο) στα στάδια της έρευνά τους. 

Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν την παρουσίαση της όλης ερευνητικής εργασίας συμπεριλαμβάνοντας και έργα ζωγραφικής. Ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες ομαδικά και υποστηριζόμενοι από τις οικογένειές τους. Με τις τελευταίες συνεργάστηκαν και στην κατασκευή του ερωτηματολογίου κοινωνικής έρευνας.

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα  δεν ήταν ενσωματωμένη στο πρόγραμμα σπουδών. Έγινε εκτός διδακτικού ωραρίου.  Ήταν χρήσιμη αναφορικά για τις γνώσεις που αποκόμισαν οι μαθητές/-τριες για ένα σημαντικό φυσικό πόρο της χώρας τους με κριτήρια οικονομικά, επαγγελματικά, περιβαλλοντικά αλλά και υγείας (φάρμακα, τρόφιμα). Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι προκλητική για άλλους δασκάλους επειδή μπορεί να τους δώσει την ευκαιρία να εμπειριστούν τη μη παραδοσιακή διδασκαλία και τη χρήση της ρουμπρίκας αξιολόγησης ως μέσο μάθησης και αυτό-αξιολόγησης.

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [  ναι] Διεύθυνση του σχολείου  [  ναι ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο  [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [  ] Άλλο:  ________________________________

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ενθουσιάστηκαν ιδιαίτερα με την κατασκευή και τη χρησιμότητα του χάρτη εννοιών, με τον τρόπο δόμησης του ερωτηματολογίου με βάση τα αποτελέσματα της βιβλιογραφικής έρευνας και με την κατασκευή του PP.  Η εμπλοκή τους στο μάθημα ζωγραφικής ενίσχυσε το ενδιαφέρον και την αποτίμηση του πόρου σε μεγαλύτερο βαθμό. Δύο μαθητές μετέφρασαν το ερωτηματολόγιο στα Αγγλικά και στα Ισπανικά με την προοπτική να διανεμηθεί στους ομοτίμους τους άλλων χωρών μέσω του δικτύου CONNECT. 

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[   ναι] ενασχόλησηW των οικογενειών   [  ναι ]  συμμετοχής των κοριτσιών    [   ναι ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για  με τις επιστήμες  στην επιστήμη  τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Οι γονείς ενημερώθηκαν από την αρχή ότι θα συνεργαστούν με τα παιδιά τους στη διατύπωση του ερωτηματολογίου της κοινωνικής έρευνας αλλά και στη γραφή των αποτελεσμάτων της στατιστικής έρευνας. Τα κορίτσια συμμετείχαν ισότιμα. Το ενδιαφέρον και η ευαισθητοποίηση απέναντι στον φυσικό πόρο ενισχύθηκε από την ενημέρωση που έλαβαν για τα επαγγέλματα που ασχολούνται με την καλλιέργεια, αξιοποίηση και χρήση των μακροφυκών.  

Νοιάζομαι: Οι μαθητές ασχολήθηκαν με ένα πραγματικό πρόβλημα που αφορούσε στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της περιοχής όπου μένουν. Το πρόβλημα αυτό αφορούσε στην ανακατασκευή μέρους του οδικού δικτύου, ώστε να διευκολύνεται η κυκλοφορία των οχημάτων σύμφωνα με τους κανόνες αστικού σχεδιασμού. Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν 12 ετών, φοιτούσαν στην Στ’ τάξη και αθροίζονταν σε 11 μέλη.

Μαθαίνω: Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις για να συλλέξουν πληροφορίες αναφορικά με την ιστορία του τόπου τους και την οδοποιΐα προηγούμενων ετών με τη χρήση μηχανών αναζήτησης και τους κανόνες της βιβλιογραφικής ανασκόπησης, χρησιμοποίησαν λογισμικά κειμενογράφου και στατιστικής ανάλυσης για την συγγραφή του έργου τους και την ανάλυση των δεδομένων που συγκέντρωσαν από το ερωτηματολόγιο που κατασκεύασαν σύμφωνα με τα πρότυπα μεθοδολογίας έρευνας για τις ανάγκες των κατοίκων του χωριού τους. Επίσης, χρησιμοποίησαν λογισμικά χαρτογράφησης και κατασκευής για την παρατήρησης δορυφορικών χαρτών και την επεξεργασία τους με στόχο την κατασκευή μακέτας. Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές σε γνωστικό επίπεδο είχαν σχέση με επιστήμες όπως είναι η Στατιστική (Μαθηματικά), η Ιστορία (Νεότερη Ιστορία της Ελλάδας), η Πληροφορική (γνώση & χρήση Word-Excel), τα Εικαστικά (κατασκευή μακέτας). Μέσα από αυτά τα γνωστικά αντικείμενα τα οποία διαθεματικά συνδυάστηκαν και διεπιστημονικά αναπτύχθηκαν καλλιεργήθηκαν δεξιότητες όπως είναι η επεξεργασία γνωστικού περιεχομένου, η ικανότητα διάκρισης χρήσιμων πληροφοριών μέσα από πληθώρα

πηγών, οι δεξιότητες ψηφιακής επεξεργασίας χαρτών, οι δεξιότητες στρατηγικής σκέψης σχεδιασμού και χαρτογράφησης, οι δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, οι επικοινωνιακές δεξιότητες συνεργατικής μάθησης κ.ά..

Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν παρουσίαση της μελέτης τους και προβολή παρουσίασης της όλης ερευνητικής διαδικασίας. Έγιναν κοινοποιήσεις σε ιστοσελίδες και κατασκευάσανε μία μακέτα με την πρότασή τους για τις προτεινόμενες αλλαγές στο οδικό δίκτυο του χωριού τους. Ακόμη η μακέτα τους εκτέθηκε σε παρουσίαση της εργασίας των μαθητών με την προοπτική να δωριστεί στον δήμο ως έκφραση  καλής θέλησης για τον ανάπτυξη της κοινότητάς τους και ως μια ευγενική χειρονομία προσφοράς στον τόπο τους. Ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες ατομικά σε επίπεδο αναζήτησης και ομαδικά σε επίπεδο επεξεργασίας, σύνταξης και παραγωγής υποστηριζόμενοι από τις οικογένειές τους και μέλη της τοπικής κοινότητας.

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση: Η δραστηριότητα ήταν ενσωματωμένη στο πρόγραμμα σπουδών. Ήταν χρήσιμη για την τοπική κοινωνία, αφού επίλυε ένα λειτουργικό πρόβλημα του χωριού, σχετική με τα κοινωνικά ζητήματα των κατοίκων του χωριού, αρκετά προκλητική καθώς πρώτη φορά έγινε αντίστοιχη δράση από μαθητές με εμπλοκή σε πραγματικές συνθήκες διερεύνησης και καινοτόμο καθώς η πρόταση των μαθητών προέχονταν από τους ίδιους και λειτουργούσε σαν μία τομή στην πρόοδο του τόπου τους. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι τόσο χρήσιμη όσο και προκλητική για άλλους δασκάλους, επειδή θα βοηθήσει πολύ στην εξοικείωσή τους με το σχεδιασμό διαθεματικών και διεπιστημονικών σχεδιών δράσης, αν και απαιτεί πολύ καλό συντονισμό και συνέπεια στον σχεδιασμό για την εξασφάλιση επιτυχίας. Προτείνεται ένας όσο το δυνατόν ευέλικτος σχεδιασμός που θα προλαμβάνει έκτακτες αλλαγές και θα προτείνει εναλλακτικές λύσεις.

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από: [ ✔] Διεύθυνση του σχολείου [ ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο

[✔ ] Τοπική αυτοδιοίκηση [ ] Άλλο:   

 

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ήταν ενεργοί και δραστήριοι κατά την διαδικασία της ερευνητικής διαδικασίας. Συνεπείς στο έργο που ανέλαβε καθένας στην ομάδα του και φάνηκε να αφομοιώνουν

σχετικά εύκολα την επιστημονική γνώση που χρειάστηκε να χρησιμοποιήσουν. Η εξοικείωσή τους με τις ΝΤ ήταν πολύ βοηθητική στην όλη ενασχόληση με το ψηφιακό υλικό και τα λογισμικά. Έμαθαν πώς

στοιχειοθετείται μία επιστημονική μελέτη και με ποιον τρόπο διενεργείται. Φάνηκε ότι διασκέδασαν με το ρόλο του ερευνητή σε σημείο να ασχολούνται και με τα καθήκοντα και των άλλων ομάδων. Ως

παράδειγμα, ένας μαθητής ανέφερε «Είδατε, κυρία, που μπορώ να δουλέψω και σε άλλες ομάδες κι όχι μόνο σε αυτή που είμαι;» Η ενεργοποίησή τους καλλιέργησε παραγωγικά και τις δεξιότητες λόγου τόσο της παραγωγής, όσο και της κατανόησης του προφορικού και του γραπτού.

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της:

[ ✔ ] ενασχόληση των οικογενειών [ ✔ ] συμμετοχής των κοριτσιών [ ✔ ] ευαισθητοποίησης των μαθητών με τις επιστήμες στην επιστήμη για τη σταδιοδρομία στις φυσικές

επιστήμες

Παρακαλώ διευκρινίστε: Οι γονείς συμμετείχαν στην συλλογή των ερωτηματολογίων για την έρευνα των μαθητών. Τα κορίτσια συμμετείχαν ενεργά στην χαρτογράφηση και την βιβλιογραφική ανασκόπηση και γενικά όλοι οι μαθητές έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τους ψηφιακούς χάρτες και τη συμβολή του γεωμορφολογικού εδάφους στην οδοποιΐα.

Νοιάζομαι: Οι μαθητές ασχολήθηκαν με το ζήτημα καταγραφής, ανάλυσης και αξιολόγησης του φυσικών και πολιτισμικών πόρων του νησιού τους, εξασκήθηκαν  σε μεθόδους βιωματικής και ερευνητικής μάθησης και ευαισθητοποιήθηκαν απέναντι σε περιβαλλοντικά προβλήματα και σε ζητήματα τοπίου και βιώσιμης ανάπτυξης. Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν είκοσι οκτώ (28),  μαθητές και μαθήτριες της Γ Τάξης του Γυμνασίου, ηλικίας 15 ετών. 

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν τις γνώσεις που έλαβαν για τους φυσικούς και πολιτισμικούς πόρους της Τήνου και τους συνέδεσαν με την έννοια και τις ανάγκες βιώσιμης τοπικής ανάπτυξης. Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν:

• επεξεργασία ερωτήσεων, 
• ανάλυση δεδομένων, 
• συζήτηση ισχυρισμών και αποδεικτικών στοιχείων, 
• λήψη ή σύνταξη συμπερασμάτων, 
• γνωριμία με τους τρόπους και τα στάδια διεξαγωγής μιας έρευνας, 
• εξοικίωση με τεχνικές αναζήτησης, αξιολόγησης και παρουσίασης πληροφορίας μέσα από μια ποικιλία πηγών, 
• ανάπτυξη ικανοτήτων συνεργασίας, δημιουργικής έκφρασης και παρουσίασης. 

Οι μαθητές συμμετείχαν ενεργά και με ενθουσιασμό καθ όλη τη διάρκεια των προγραμμάτων, τόσο στις αίθουσες του σχολείου όσο και στο πεδίο, έμαθαν τους τρόπους που διεξάγεται μια έρευνα, εφάρμοσαν επιτυχώς την ομαδοσυνεργατική μέθοδο και διδάχτηκαν τόσο με θεωρητικούς όσο και με βιωματικούς τρόπους τις έννοιεςκλειδιά των προγραμμάτων 

Δρω: Η δράση περιλάμβανε: 

1. Οργάνωση σε ομάδες, 
2. Συζητήσεις με «ειδικούς» και εμπειρογνώμονες, 
3. Εργασίες σε ομάδες για τον εντοπισμό και την καταγραφή φυσικών και πολιτισμικών πόρων Τήνου και τη σύνδεσή τους με τη βιώσιμη ανάπτυξη [Δημιουργικό Μέρος: έρευνα και καταγραφή αξιόλογων φυσικών και πολιτισμικών στοιχείων της Τήνου, συζητήσεις σχετικές με τη σύνδεσή τους με την βιώσιμη τοπική ανάπτυξη]
4. Εκπαιδευτική επίσκεψη στο μονοπάτι Εξώμβουργο-Κουμάρος-Βωλάξ [Πρακτικό-Βιωματικό Μέρος: πεζοπορία, ενημέρωση, παρατήρηση και βιωματικές δραστηριότητες]
5. Παρουσίαση των προγραμμάτων σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Γυμνάσιο της Τήνου στο Πνευματικό Κέντρο του Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελίστριας την Τετάρτη 29 Μαρτίου 2023 στις 19.00.
6. Αξιολογήσεις προγραμμάτων μέσα από φόρμες των διοργανωτών των προγραμμάτων

Οι γονείς/κηδεμόνες των μαθητών/-τριων  που συμμετείχαν στο πρόγραμμα CONNECT ενημερώνονταν για το περιεχόμενο του τόσο δια ζώσης (όσοι επισκέπτονταν το σχολείο) όσο και ηλεκτρονικώς με συχνά μηνύματα περιγραφής των δραστηριοτήτων. Επίσης ενημερώνονταν από τους μαθητές που τους ζητούσαν πληροφορίες για τους φυσικούς και πολτιισμικούς πόρους της Τήνου (κάποιες φορές τους διηγούνταν και ιστορίες, τις οποίες οι αθητές κατέγραψαν). Έτσι διασφαλίστηκε μια όσο τον δυνατόν πιο ενεργή εμπλοκή τους στο όλο εγχείρημα (γεγονός που βοήθησε στην καλλιέργεια του επιστημονικού κεφαλαίου). Τα αποτελέσματα του προγράμματος τους παρουσιάστηκαν εκτενώς σε δια ζώσης εκδήλωση που διοργανώθηκε από το σχολείο.

 

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραση ήταν χρήσιμη και καινοτόμος διότι σχετίζεται με την ανάπτυξη γνώσεων, δεξιοτήτων και στάσεων (όπως αναλύονται παρακάτω). Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη και για άλλους εκπαιδευτικούς επειδή μπορεί να συνδυάσει γνώσεις και να τις εφαρμόσει στο πεδίο (π.χ. αναγνώριση και αποτίμηση φυσικού και πολιτισμικού πλούτου μιας περιοχής).

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [  ] Διεύθυνση του σχολείου  [   ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο
                                                      [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [  ] Άλλο:  ________________________________

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές έδειξαν αρκετό ενδιαφέρον για  τα θεματικά αντικείμενα του προγράμματος, υπέβαλαν ερωτήσεις (σε καθηγητές στο σχολείο και γονείς στο σπίτι) και συμμετείχαν σε συζητήσεις για την ανάπτυξη του τόπου τους. Λάμβαναν υπόψιν τους αυτά που τους μετέφεραν οι επιστήμονες και οι πραγματογνώμονες και καλλιεργήθηκαν σχέσεις εμπιστοσύνης. Αυτό αποτυπώθηκε στα αποτελέσματα της δράσης. 

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[ χ ] ενασχόληση των οικογενειών   [ χ ]  συμμετοχής των κοριτσιών    [ χ ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρίνηστε

Η ενεργή συμμετοχή των κοριτσιών ήταν μεγάλη, όπως και πέρυσι. Οι γονείς των μαθητών ασχολήθηκαν με τη διερεύνση του φυσικού και πολτιισμικού πλούτου της Τήνου, με την έννοια και το ρόλο της βιώσιμης ανάπτυξης, τη σημασία της κυκλικής οικονομίας και την αξία της παραγωγής και των τοπικών προιόντων για τη βιώσιμη τοπική ανάπτυξη.

Σε αυτό το εκπαιδευτικό σενάριο επιστημονικής δράσης, αξιοποιείται η καθοδηγούμενη διερευνητική μέθοδος με την οποία οι μαθητές κατακτούν τη νέα γνώση, προσεγγίζουν την επιστημονική σκέψη και τις πρακτικές της, με τρόπο που προωθείται η ενεργητική μορφή μάθησης, (Bybee, 2000; NRC, 2012) αφήνοντας ανοιχτά τα συμπεράσματα σε αυτούς. Δόθηκε η δυνατότητα στους μαθητές να διερευνήσουν τη κλιματική κρίση και τις επιπτώσεις της με δραστηριότητες στις οποίες συμμετείχαν οι παρακάτω επιστήμονες: 

• Καλυβίτης Νικόλαος, Διδάκτωρ Χημικός, υπεύθυνος του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικών Χημικών διεργασιών του τμήματος Χημείας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και υπεύθυνος του Κόμβου Έρευνας και Καινοτομίας του Πανεπιστημίου Κρήτης στο Φινοκαλιά Λασιθίου.  
• Φουργιαλάκης Μιχαήλ, Msc Βιολόγος και μουσειοπαιδαγωγός στο Ενυδρείο Θαλασσόκοσμος.
• Κατσαπρακάκης Δημήτριος, Διδάκτωρ Μηχανολόγος Μηχανικός, καθηγητή του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου Κρήτης.

 Αυτή η πρακτική παρουσιάστηκε προηγουμένως στον παρακάτω σύνδεσμο της πλατφόρμας CONNECT που περιέχει φωτογραφίες σχετικά με τις δραστηριότητες των μαθητών. ΕΔΩ 

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του εκπαιδευτικού σεναρίου οι εκπαιδευόμενοι μαθητές κατάφεραν να:

• κατανοήσουν τη σχέση / αλληλεπίδραση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον
• εξοικειωθούν με διαδικασίες και κριτήρια επιστημονικής μεθοδολογίας
• ασκηθούν στην ομαδική εργασία
• αναπτύξουν κώδικα συμπεριφοράς απέναντι στην ομάδα και στο περιβάλλον
• αναπτύξουν ερευνητική διάθεση, κριτική και δημιουργική σκέψη για την προσέγγιση και κατανόηση των σύγχρονων περιβαλλοντικών προβλημάτων (Νάκου Ευφροσύνη, 2023).
• να ενημερώσουν και να ευαισθητοποιήσουν τη μαθητική κοινότητα καθώς και τις οικογένειες τους, για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.

 

Δραστηριότητες Νοιάζομαι – Μαθαίνω – Δρω

Νοιάζομαι (2 διδακτικές ώρες) : Οι μαθητές στην έναρξη του εκπαιδευτικού σεναρίου προσπάθησαν να ορίσουν στο σχολείο την κλιματική αλλαγή και να καταγράψουν αυθόρμητα τις πιθανές αιτίες και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει στον πλανήτη μας, σε ένα padlet με τίτλο Κλιματική αλλαγή – Brainstorming.  Ακολούθησε συζήτηση προκειμένου οι μαθητές να διατυπώσουν τις απόψεις τους και να προβληματιστούν για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αναστρέψουν την κλιματική κρίση, υποθέσεις που θα επαληθεύθηκαν ή θα απορρίφθηκαν με τις δραστηριότητες που ακολούθησαν. Κατά τη διάρκεια της φάσης αυτής, οι εκπαιδευτικός καταγράφουν στοιχεία σχετικά με την ενότητα, ώστε να αποκαλυφθούν οι εσφαλμένες αντιλήψεις των μαθητών και να ανιχνευτούν πιθανές δυσκολίες στην επίτευξη των επιδιωκόμενων διδακτικών στόχων.  

Οι μαθητές ενημερώνονται  στο σχολείο για την υπερθέρμανση του πλανήτη και την κλιματική αλλαγή μέσα από ένα βίντεο για την κλιματική αλλαγή (διάρκεια 45 λεπτά) με τίτλο: Six Degrees Could Change The World (2008) – National Geographic. Μετά από το βίντεο, οι μαθητές επισήμαναν τις λέξεις‐κλειδιά που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, και με την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών ορίσανε τους άξονες της έρευνας και διατύπωσαν ερωτήματα προς διερεύνηση.

Στη συνέχεια συζήτησαν στο σπίτι με τις οικογένειές τους για την κλιματική αλλαγή και ενθαρρύνονται να γράψουν τις σκέψεις τους ή να διατυπώσουν ένα σύνθημα σε ένα padlet με τίτλο Νοιάζομαι για τον πλανήτη μου!. Επιπλέον οι μαθητές διερευνούν μόνοι τους στο διαδίκτυο τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και καταγράφουν τις κυριότερες οικολογικές καταστροφές σε ένα padlet με τίτλο Οικολογικές καταστροφές που συγκλόνισαν τον πλανήτη.     

 

Μαθαίνω (6 διδακτικές ώρες) : Οι μαθητές διερεύνησαν τη κλιματική κρίση και τις επιπτώσεις που μπορει να έχει με την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών και ειδικών εμπειρογνωμόνων.

Στο σχολείο έγινε αρχικά αναφορά στους βιογεωχημικούς κύκλους του ανθακα και του νερού και ακολούθησε παρακολούθηση προσομοίωσης για το  Φαινόμενο του θερμοκηπίου‬ (colorado.edu).

Η παραπάνω προσομοίωση: 

• ‬‬‬‬‬‬‬Περιγράφει πως τα αέρια του θερμοκηπίου και τα νέφη επηρεάζονται από το ηλιακό φως και  δεσμεύουν την υπέρυθρη ακτινοβολία.
• Εξηγεί γιατί τα αέρια του θερμοκηπίου επηρεάζουν τη θερμοκρασία της επιφάνειας της γης με την επίδραση των υπέρυθρων απορροφητικών στρωμάτων.
• Δείχνει την μεταβολή της σύστασης της ατμόσφαιρας σε αέρια του θερμοκηπίου σε 4 διαφορετικούς χρόνους (εποχή παγετώνων, 1750 αρχή βιομηχανικής επανάστασης, 1950, 2020) και πως αυτά επηρεάζουν τη μέση θερμοκρασία της γης.
• Συγκρίνει και αντιπαραβάλλει τη συμπεριφορά του ηλιακού φωτός και της υπέρυθρης ακτινοβολίας.

Στη συνέχεια γίνεται ενημέρωση των μαθητών από ειδικούς εμπειρογνώμονες. Η εμπλοκή των επιστημόνων γύρω από την κλιματική αλλαγή στη συγκεκριμένη φάση είναι καταλυτική προκειμένου οι μαθητές να γνωρίσουν το πρόβλημα σε όλες του τις διαστάσεις και να είναι έτσι σε θέση να εργαστούν συνεργατικά, να αξιολογούν και να αναλάβουν πρωτοβουλίες για δράση ώστε να προστατέψουν το περιβάλλον στην κλιματική κρίση.

Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν :

• διερεύνηση: Ανακάλυψη της γνώσης από τους ίδιους τους μαθητές, π.χ. ομάδες εργασίας, συζήτηση.

• εφαρμογή: χρησιμοποιήση των γνώσεων που απέκτησαν στην καθημερινή ζωή.
• καθοδήγηση: Έμφαση στην από κοινού επεξεργασία του περιεχομένου του μαθήματος από τον εκπαιδευτικό και τους μαθητές, π.χ. καταιγισμός ιδεών, συζήτηση.
• ανακάλυψη: εξερεύνηση με πειραματισμό.

Επιπλέον οι δραστηριότητες που συμπεριλήφθηκαν στο πρόγραμμα είχαν το ελάχιστο οικολογικό αποτύπωμα, ενισχύοντας ακόμα περισσότερο την οικολογική τους συνείδηση. Τα ερωτηματολόγια που συμπληρώθηκαν ήταν ηλεκτρονικά για τη μη άσκοπη χρήση χαρτιού και οι κατασκευές έγιναν με ανακυκλώσιμα υλικά.

 

Δρω: Στην τέλική φάση του σεναρίου, οι μαθητές ολοκλήρωσαν τις παρακάτω δραστηριότητες ομαδικά ή ατομικά, υποστηριζόμενοι από τους καθηγητές και τις οικογένειές τους. Πιο συγκεκριμένα:

• • υπολόγισαν το οικολογικό τους αποτύπωμα μαζί με τους γονείς τους με βάση τον Υπολογιστή Ελληνικού Οικολογικού Αποτυπώματος του ΑΠΘ 
  • έφτιαξαν προσωπικούς πίνακες εξοικονόμησης ενέργειας ώστε να παρακολουθούν πόσο συχνά κατάφεραν να μειώσουν την ενέργεια που χρησιμοποίησαν κάθε μέρα για μια εβδομάδα (Week eco- challenge) 

• συγκέντρωσαν φωτογραφίες, άρθρα και συνδέσμους σχετικά με την κλιματική αλλαγή

• • δημιούργησαν ένα ηλεκτρονικό περιοδικό με τίτλο Οικο-ενεργώ στην ιστοσελίδα του σχολείου για τη διάχυση των εργασιών τους και την ευαισθητοποίηση της μαθητικής κοινότητας

• κατασκεύασαν έναν εννοιολογικό χάρτη για την κλιματική αλλαγή ο οποίος συγκεντρώνει όλες τις γνώσεις που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια του εκπαιδευτικού σεναρίου

• έγιναν «Πρεσβευτές του Κλίματος» και ενημέρωσαν μαθητές της έκτης τάξης του 4ου Δημοτικού σχολείου Ηρακλείου για την κλιματική αλλαγή με ενημερωτικό υλικό και επίδειξη πειραματικών δραστηριοτήτων

• συμμετείχαν στον Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό Σχεδίου «Παντός κλίματος – Η ζωή μας στο μέλλον» του Μουσείου της Τράπεζας της Ελλάδος, με σχέδιο που αποτυπώνει πως θα είναι ο κόσμος μας σε 30 χρόνια από σήμερα εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής
• παρουσίασαν τις δράσεις  τους δια ζώσης  στο 5ο Πανελλήνιο Μαθητικό Συνέδριο CONNECT 2023 που διεξήγθει στις 17 -19 /05/2023 στο ξενοδοχείο IVIS στο Ηράκλειο Κρήτης.

 

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Ήταν μια πρόκληση να συνδυαστούν δυο γνωστικά αντικείμενα για την διδασκαλία της κλιματικής αλλαγής εκτός ωρολογίου προγράμματος με ποικίλες βιωματικές δραστηριότητες. Το καινοτόμο ανοιχτό εκπαιδευτικό σενάριο «Κλιματική αλλαγή: παρελθόν, παρόν και μέλλον» έδωσε περισσότερη έμφασηστην επαφή των μαθητών με τους  εμπειρογνώμονες διευρύνοντας περισσότερο το γνωστικό τους πεδίο. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη για όλη τη σχολική κοινότητα και για τις οικογένειές τους καθώς περιλαμβάνει δράσεις που αφορούν όλους τους εμπλεκόμενους με πολλαπλά οφέλη για τους μαθητές που είναι στο επίκεντρο του προγράμματος. 

Το εκπαιδευτικό πλαίσιο Νοιάζομαι – Μαθαίνω – Δρω που εφαρμόστηκε, βοήθησε τους μαθητές να δουν με περισσότερο ενδιαφέρον τις φυσικές επιστήμες και να αναζητήσουν τις απαντήσεις στα ερωτήματά τους από τους σωστούς εμπειρογνώμονες εμπλέκοντας παράλληλα και τις οικογένειές τους στη μαθησιακή διαδικασία. Το πρόγραμμα βοήθησε τα παιδιά να βγουν έξω από τα όρια της σχολικής τάξης και να εκφραστούν δημιουργικά και καλλιτεχνικά γύρω από περιβαλλοντικά θέματα.

 

Η καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [ +  ] Διεύθυνση του σχολείου  [  + ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο 

 [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [  ] Άλλο:  Το πρόγραμμα Edu4clima που χρηματοδοτείται από το Πανεπιστήμιο Κρήτης  

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ήταν πολύ ικανοποιημένοι με τη συμμετοχή τους στη δραστηριότητα καθώς απόλαυσαν τις εκπαιδευτικές εκδρομές και τις επιστημονικές συζητήσεις με τους εμπειρογνώμονες γύρω από πολλά περιβαλλοντικά προβλήματα. Οι πειραματικές δραστηριοτήτες που  πραγματοποιήθηκαν στο Φινοκαλία παρείχαν κίνητρα στους μαθητές και τους εδωσε τη δυνατότητα να εξασκηθούν στην επιστημονική μεθοδολογία (διατύπωση υπόθεσης-πείραμα-παρατήρηση-επεξεργασία αποτελεσμάτων-εξαγωγή συμπερασμάτων) (Linn, 1997).  Πιο συγκεκριμένα, τα πειράματα ενίσχυσαν τον βαθμό κατανόησης των επιστημονικών εννοιών και βοηθησαν στην ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας και συνεργασίας, ενίσχυσαν την αυτοπεποίθησή τους και την εμπιστοσύνη τους στην επιστήμη.

Επιπλέον οι μαθητές μας συζήτησαν όσα έμαθαν από την ομάδα εμπειρογνωμόνων στο σπίτι με τις οικογένειές τους και κατάφεραν μαζί τους να μειώσουν το οικολογικό τους αποτύπωμα για μια εβδομάδα καταγραφοντας καθημερινές δραστηριότητες που είχαν θετικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Ως παράδειγμα, ένας μαθητής ανέφερε «ότι χάρη σε αυτό το πρόγραμμα έμαθε πολλά πράγματα για την κλιματική αλλαγή και διασκέδασε πολύ με τα πειράματα που έγιναν», η μαθήτρια που ανέλαβε το σκίτσο για το διαγωνισμό «χάρηκε που μπόρεσε να εκφραστεί καλλιτεχνικά και να ευαισθητοποιήσει τους συμμαθητές της με το έργο της» και ένας άλλος μαθητής «χάρηκε που βοήθησε να καταλάβουν οι γονείς του πως με μικρές καθημερινές αλλαγές στις συνήθειες τους μπορούν να έχουν μικρότερο οικολογικό αποτύπωμα».

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[ +  ] ενασχόληση των οικογενειών   [ +  ]  συμμετοχής των κοριτσιών    [  + ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρίνηστε: Ειδικότερα τα κορίτσια που συμμετείχαν στο πρόγραμμα ήταν ιδιαίτερα πρόθυμα για να ψάξουν υλικό για τις εργασίες, ανέλαβαν την αρχισυνταξία του περιοδικού, οργανώθηκαν για την παρουσίαση των εργασιών τους στο συνέδριο και ανέπτυξαν πολύ ωραίες ιδέες για την προώθηση της ερευνάς τους.  Οι γονείς ικανοποιήθηκαν πολύ με την εμπλοκή των παιδιών τους και αναγνώρισαν ότι το πρόγραμμα αποτέλεσε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να ασχοληθούν τα παιδιά τους με τις περιβαλλοντικές επιστήμες με απόλυτα επιστημονικό τρόπο.

 Νοιάζομαι: 

Οι μαθητές ασχολήθηκαν με τις πλαστικές συσκευασίες τροφίμων. 

Τα προβλήματα που τους απασχόλησαν ήταν: 

α. Είναι ασφαλής η χρήση πλαστικών συσκευασιών για τα τρόφιμα; 

β. Μπορούμε να μειώσουμε το ποσοστό των πλαστικών συσκευασιών και αν ναι με ποιον τρόπο; 

Οι μαθητές εκπόνησαν:

• Ασκήσεις παρατήρησης και καταγραφής των πλαστικών συσκευασιών που χρησιμοποιούνται για τα τρόφιμα, 
• Αναγνώρισης της σήμανσης των πλαστικών συσκευασιών και καταγραφής των ιδιοτήτων των υλικών αυτών. 
• Ιστοεξερεύνηση για φιλικές προς το περιβάλλον συσκευασίες τροφίμων καθώς και για εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό.

Η ερώτηση που προσέλκυσε το ενδιαφέρον των μαθητών ήταν για τις εταιρίες που δραστηριοποιούνται στον τομέα της δημιουργίας φιλικών προς το περιβάλλον υλικών συσκευασίας. 

Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν έντεκα μαθητές της Α΄Λυκείου (15 χρονών) που συμμετείχαν στον όμιλο Φυσικών Επιστημών STEM . 

Μαθαίνω:  

Στο βήμα αυτό οι μαθητές απάντησαν στα ερευμητικά ερωτήματα: 

1. Είναι τα βιοπλαστικά η λύση στο πρόβλημά μας, 
2. Ποιες ιδιότητες των πλαστικών τα έχουν καταστήσει αναγκαία στην ζωή μας; 

iii. Είναι οικονομικά συμφέρουσα η παρασκευή βιοπλαστικών; 

 

Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις: 

Χημείας: για τον πολυμερισμό, τη δομή των μακρομορίων, των χημικών δεσμών (ομοιοπολικών και δεσμών υδρογόνου), 

Βιολογίας: δομή του κυττάρου-κυτταρίνη- πρωτεϊνες 

Περιβαλλοντική εκπαίδευση: Κυκλική οικονομία, προστασία περιβάλλονος

 

Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν: 

• πειραματισμού, εκτέλεσης πειραμάτων, καταγραφής των αποτελεσμάτων και αξιολόγησης αυτών. Έλεγξαν πειραματικά και επιβεβαίωσαν τις ιδιότητες των πολυμερών υλικών που τα καταστούν αναγκαία στην καθημερινότητά μας (αντοχή στη μηχανική και θερμική καταπόνηση, θερμομονωτικότητα, ελαστικότητα κ.ά.). Επίσης, έφτασαν στον σχεδιασμό πειραματικών διαδικασιών και στην επαλήθευσή τους.
• ανάλυσης δεδομένων, συζήτηση ισχυρισμών και αποδεικτικών στοιχείων, σύνταξη συμπερασμάτων. Μπόρεσαν να ελέγξουν και να αποδείξουν ότι η παρασκευή βιοπλαστικού από τρόφιμα δεν είναι μια οικονομικά συμφέρουσα διαδικασία. 
• Καλλιέργησαν τις ψηφιακές τους δεξιότητες, δημιούργησαν παρουσιάσεις.
• Καλλιέργησαν τις λεκτικές τους δεξιότητες, μετάφρασαν τις παρουσιάσεις τους στα Αγγλικά καθώς υπήρξε συνεργασία με σχολείο της Ισπανίας
• Καλλιέργησαν τις κοινωνικές τους δεξιότητες, τα πειράματα και οι εργασίες έγιναν όλα ομαδοσυνεργατικά. Επίσης, όλες οι εργασίες παρουσιαζόταν στην ολομέλεια και αξιολογούνταν από τους συμμαθητές τους και από τον εκπαιδευτικό. 

 

Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν: 

• Παρουσιάσεις.
• Ιστοσελίδα για προβολή των εργασιών τους. 
• Παρουσίασαν την έρευνά τους κατά την επίσκεψη στο ΕΛΜΕΠΑ .
• Παρουσίασαν τις εργασίες σε συνάντηση on line με σχολείο συνεργασίας της Ισπανίας.
• Παρουσίασαν την έρευνά τους στο μαθητικό συνέδριο Connect στην Ελλάδα.

 

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα είναι ενσωματωμένη  στο στο πρόγραμμα σπουδών της Χημείας Β΄Λυκείου. Ήταν χρήσιμο και καινότομο καθώς προσφέρει μια διαφορετική προσέγγιση της διδακτικής διαδικασίας. Δεν υπάρχει αντίστοιχο σενάριο και φύλλο εργασίας στο πρόγραμμα σπουδών του Υπουργείου Παιδείας. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη σε άλλους εκπαιδευτικούς επειδή προσφέρει διερευντική μέθοδο διδασκαλίας μιας θεματικής που διδάσκεται μέχρι σήμερα δασκαλοκεντρικά. Επίσης, προσφέρει φύλλα εργασίας μαθητή και οδηγό καθηγητή που μπορούν να προσαρμοστούν σε κάθε τύπο σχολείου, Γενικού ή Επαγγελματικού Λυκείου. 

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από: 

[ χ ] Διεύθυνση του σχολείου  .  

[   ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο   [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  

[ χ ] Άλλο:  Τους γονείς των μαθητών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα 

 

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές αξιολόγησαν το πρόγραμμα πολύ θετικά. Δήλωσαν ότι η εμπειρία αυτή ήταν μοναδική και θα ήθελαν να ξανασυμμετάσχουν σε αντίστοιχο πρόγραμμα. Επίσης, σημείωσαν ότι απέκτησαν πολλές γνώσεις ως προς τα πολυμερή υλικά και τις εφαρμογές τους.  Αξίζει να αναφερθούν οι παρακάτω παρατηρήσεις των μαθητών: «νοιώθω πιο σίγουρος για τον εαυτό μου μέσα στο εργαστήριο, δεν φοβάμαι να πειραματιστώ», «τελικά η λύση δεν είναι τα βιοπλαστικά, αλλά η ανακύκλωση»

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[   ] ενασχόληση των οικογενειών   [   ]  συμμετοχής των κοριτσιών    [  χ ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρίνηστε: 

• Οι μαθητές μέσω τις έρευνας ενημερώθηκαν για επιχειρήσεις που δημιουργούν προϊόντα συσκευασίας τροφίμων φιλικά προς το περιβάλλον. Οπότε και αποφάσισαν να δημιουργήσουν την δική τους εικονική επιχείριση που δραστηριοποιείται στον τομέα αυτόν.  Διαφαίνεται ήδη με αυτήν την κίνηση η ροπή σε σταδιοδρομία προσανατολισμένη σε αυτόν τον τομέα. 
• Επιπλέον μετά από την ενημέρωση από τους επιστήμονες πολλοί μαθητές έκφρασαν την επιθυμία να συνεχίσουν τις σπουδές τους σε τομείς έρευνας που συνδέονται με τη ΝΝΤ και τα πολυμερή. 

Νοιάζομαι: Οι μαθητές μελέτησαν ένα πραγματικό πρόβλημα που αφορά την επανεισαγωγή του κάστορα που έχει εξαφανιστεί από τον ελλαδικό χώρο. Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν 12, ηλικίας 17 έως 45 ετών της Γ΄ τάξης του ΕΠΑΛ.

Μαθαίνω: Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις για τις τροφικές αλυσίδες και τα τροφικά πλέγματα. Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν να μπορούν να περιγράφουν τα αποτελέσματα της οικολογικής αποκατάστασης σε ένα οικοσύστημα. Επίσης, έμαθαν να σταθμίζουν στοιχεία για να υποστηρίζουν ή να καταρρίπτουν έναν ισχυρισμό.

Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν με τη βοήθεια του καθηγητή έναν χάρτη με τη χρήση του προγράμματος ArcGIS που αποτυπώνει τον πληθυσμό του κάστορα ανά χώρα, καθώς και την αφίσα του προγράμματος. Ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες ομαδικά, υποστηριζόμενοι από τις οικογένειές τους.

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα ήταν ενσωματωμένη στο πρόγραμμα σπουδών. Ήταν καινοτόμα μιας και οι γενικές γνώσεις που είχαν σχετικά με τις τροφικές αλυσίδες εφαρμόστηκαν σε ένα πραγματικό πρόβλημα. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη για άλλους δασκάλους επειδή βοηθά στη βιωματική μάθηση των μαθητών και στην καλλιέργεια μεταγνωστικών δεξιοτήτων.

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [Χ] Διεύθυνση του σχολείου  [   ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο
                                                      [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [Χ] Άλλο: την ΠΔΕ Κρήτης και το ΜΦΙ Κρήτης

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ήταν χαρούμενοι με την εφαρμογή μιας και μπόρεσαν να εφαρμόσουν τις γνώσεις τους για να λύσουν ένα πραγματικό πρόβλημα. Επίσης, μαθητές ενέπλεξαν τις οικογένειές τους και έφεραν υλικό από το σπίτι. Ως παράδειγμα, μία μαθήτρια ανέφερε «χαίρομαι που μπορέσαμε να μάθουμε νέα πράγματα με διαφορετικό τρόπο και που μας βοήθησε μία επιστήμονας εκτός σχολείου».

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της:

[Χ] ενασχόληση των οικογενειών   [Χ]  συμμετοχής των κοριτσιών    [Χ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρίνηστε: Η συμμετοχή των μαθητών ήταν καθολική ανεξάρτητα από το φύλο, τις επιδόσεις, την ύπαρξη ή όχι μαθησιακών δυσκολιών. Επίσης, μία από τις μαθήτριες είναι ενήλικη εργαζόμενη μητέρα. Τέλος, οι μαθητές ενέπλεξαν τις οικογένειές τους για τη συγκέντωση υλικού.

Νοιάζομαι: Οι μαθητές ενδιαφέρθηκαν για το Αγιοφάραγγο, ένα μέρος που τα παιδιά επισκέπτονται με τους γονείς τους, και την άσχημη εικόνα που αυτό έχει το καλοκαίρι λόγω της πληθώρας των επισκεπτών. Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν οι μαθητές της Γ1 τάξης ( 9 ετών ) του Δημοτικού Σχολείου Πετροκεφαλίου . 

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις που αφορούν τη δημιουργία και μορφολογία της γης ( σχηματισμός φαραγγιών ) , την εξέλιξη των ειδώ ( φυτά και ζώα ) και τη μόλυνση και προστασία τους  . Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν  δημιουργική και κριτική σκέψη , συνεργασία , και επίλυση προβλημάτων . 

 Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν μια παρουσίαση με σκοπό τον προβληματισμό της τοπικής κοινωνίας . . Ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες ομαδικά  και υποστηριζόμενοι από τις οικογένειές τους , τοπικούς πολιτιστικούς συλλόγους , τον δήμο , τον Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων και ιδιότες επιχειρηματίες . 

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα ήταν ενσωματωμένη  στο πρόγραμμα σπουδών. Ήταν ένα καινοτόμο πρόγραμμα που συνδέθηκε με το μάθημα της Μελέτης Περιβάλλοντος και τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων . Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη  για άλλους δασκάλους επειδή προκαλεί το ενδιαφέρον και την εμπλοκή τους άμεσα κι έμμεσα .

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [  ] Διεύθυνση του σχολείου  [   ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο
                                                      [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [  ] Άλλο:  ________________________________

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ήταν ενθουσιαμένοι καθ’όλη τη διάρκεια υλοποίησης του προγράμματος . Ανέλαβαν και πραγματοποίησαν δράσεις εκτός του σχολικού πλαισίου εμπλέκοντας την οικογένεια και την τοπική κοινωνία . Ως παράδειγμα οι μαθητές πρότειναν τον σχεδιασμό και την υλοποίηση παρόμοιων δράσεων και τις επόμενες χρονιές . 

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[χ   ] ενασχόληση των οικογενειών   [ χ  ]  συμμετοχής των κοριτσιών    [ χ  ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρίνηστε:__________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________

Νοιάζομαι: Οι μαθητές ανέλαβαν να εντοπίσουν προβλήματα τα οποία θα μπορούσαν να λυθούν με την χρήση νέων τεχνολογιών και ειδικότερα με ρομποτική.  Συζήτησαν με τους γονείς του ποια είναι η γνώμη τους για την χρήση των νέων τεχνολογιών και της ρομποτικής (θετικά και αρνητικά στοιχεία).  Εντόπισαν αυτοματισμούς που εφαρμόζονται και χρησιμοποιούν σε συσκευές μέσα στο σπίτι τους, αυτοματισμούς που εφαρμόζονται σε συσκευές έξω από το σπίτι τους. Προσδιόρισαν την θετική και αρνητική εφαρμογή της ρομποτικής για τον άνθρωπο. Εξειδίκευσαν σε ένα πραγματικό πρόβλημα όπως που θα μπορούσε να εφαρμοστεί μια ρομποτική παλάμη στην υπηρεσία του ανθρώπου (στην ιατρική, σε άτομα με ειδικές ανάγκες, στα ρομπότ). Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν 10 μαθητές της Α΄ και της Β΄ Τάξης Επαγγελματικού Λυκείου ηλικίας 16 – 17 ετών.

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις προγραμματισμού (κώδικα σε γλώσσα προγραμματισμού), σχεδίαση τρισδιάστατων κατασκευών και εκτύπωσης με 3D εκτυπωτή και ηλεκτρονικής. Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν να μάθουν να εργάζονται ομαδοσυνεργατικά, να προγραμματίζουν σε περιβάλλον εξομοίωσης στην πλατφόρμα tinkercad και σε πραγματικό περιβάλλον να χρησιμοποιούν αισθητήρες, να κινούν μοτέρ και σέρβο κινητήρες. Να εφαρμόζουν γνώσεις φυσικής , μηχανικής, ηλεκτρολογίας, ηλεκτρονικής και πληροφορικής. Επίσης απέκτησαν γνώσεις και εμπειρίες από την επαφή με επιστήμονες και επαγγελματίες στον χώρο της πληροφορικής. Παράλληλα ενισχύθηκε η δημιουργικότητα και η ανάπτυξη πολλαπλών λύσεων στα προβλήματα, η κριτική σκέψη, η ομαδοσυνεργατική εργασία και η μάθηση μέσω βιωμάτων, ο σχεδιασμός λύσεων και η επίλυση προβλημάτων που εγείρουν ηθικά ζητήματα μετά από αντίστοιχο προβληματισμό.

Δρω: Οι μαθητές σε συνεργασία με τον επιστήμονα έδωσαν ερωτηματολόγιο στους γονείς του για να το απαντήσουν από κοινού σχετικό με τις τεχνολογίες και την θετική ή αρνητική επίδραση στην ζωή των ανθρώπων. 

Οι μαθητές σχεδίσανα τμήματα της τρισδιάστατης κατασκευής ή τα συνέλεξαν από το διαδίκτυο και τα τροποποιησαν κατάλληλα. Μια ομάδα ασχοληθηκε με αυτό το κομμάτι. Μια δεύτερη εκτυπώσε τα τρισδιάστατα μοντέλα στο εκτυπωτή του σχολείου μας διαλέγοντας τα κατάλληλα υλικά PLA, ABS, Nylon (ελαστικό υλικό). Μια τρίτη ομάδα συναρμολογησε τα αντικείμενα και ασχοληθηκε και με το ηλεκτρονικό κύκλωμα του ρομπότ. Όλες οι ομάδες συμβάλαν στον προγραμματισμό και στην συγγραφή του κώδικά.

Η τελική κατασκευή θα ηταν η δημιουργία μιας ρομποτικής παλάμης η οποία επικοινωνεί ενσύρματα με ένα γάντι με αισθητήρες κάμψης. Φορώντας κάποιος το γάντι μπορεί να δίνει κίνηση στην ρομποτική παλάμη από απόσταση. 

Τέλος δημιουργήσαν μια αφήσα και ένα βίντεο το οποίο παρουσιάζει την κατασκευή τους. Παρουσίασαν το ρομπότ τους σε όλους τους μαθητές του σχολείου στο αμφιθέατρο το σχολείου στο τέλος της σολικής χρονιάς όπως και στους μαθητές των συστεγαζόμενων σχολείων Γυμνάσιο και Γενικό Λύκειο επιτρέποντας στα παιδιά τους να χρησιμοποιήσουν το γάντι και να παίξουν με αυτό. Τέλος συμμετείχαν στο συνέδρειο του Connect και παρουσίασαν σε άλλα σχολεία την κατασκευή τους.

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα ήταν ενσωματωμένη στο πρόγραμμα σπουδών και υλοποιήθηκε μετά το σχολείο στο εργαστήριο της πληροφορικής. Ήταν μια προτότυπη και καινοτόμα δρατηριότητα που από την πρώτη στιγμή εντυποσίασε τους μαθητές. Έλυνε ένα πραγματικό πρόβλημα π.χ. ρομποτική παλάμη σε ανθρώπους με αναπηρία. Το αποτέλεσμα εντυποσίασε τόσο τα παιδιά δημιουργούς όσο και τα υπόλοιπα παιδιά της σχολικής μας κοινότητας καθώς και τους εκπαιδευτικούς και τους γονείς. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήμη για άλλους εκπαιδευτικούς επειδή μεσω αυτής γίνεται ανταλλαγή γνώσεων, ιδεών και πληροφοριών και δεξιοτητων. Επιτυγχάνεται συνεργασία μεταξύ των εκπαιδετικών και επωφελούνται από τους ανοικτούς εκπαιδευτικούς πόρους όταν έχουν πρόσβαση σε αυτό το υλικό. 

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [Χ] Διεύθυνση του σχολείου  [Χ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο
                                                      [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [ X ] Άλλο:  Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές απέκτησαν γνώσεις που αφορούν την χρήση των ρομπότ στην υπηρεσία του ανθρώπου, τα θετικά και τα αρνητικά αποτελέσματα αυτής ης χρήσης. Επίσης γνώσεις χρήσης αισθητήρων, σέρβο κινητήρων και προγραμματισμού του μικροελεγκτή Arduino. Απέκτησαν δεξιότητες κατασκευής ηλεκτρονικών κυκλωμάτων και ικανότητες κόλλησης ηλεκτρονικών στοιχείων με κολλητήρι. Επίσης έμαθαν να σχεδιάζουν τρισδιάστατα σχέδια και να τα εκτυπώνουν με τον 3D εκτυπωτή. 

Όλοι οι συμμετέχοντες στην σχολική δράση  ήταν συνεργάτες ώστε ο καθένας είχε κάτι να προσφέρει και κάτι να μάθει. Καλλιεργήθηκε λοιπόν η συνεργατική μάθηση και δόθηκαν ευκαιρίες για ανάδειξη της δημιουργικότητας τους. Δόθηκε μεγάλη αξία στην έρευνα, την κριτική σκέψη και τη συζήτηση ώστε να βοηθηθούν οι  μαθητές να διακρίνουν, να συγκρίνουν, να βρίσκουν εναλλακτικές διαδρομές, να κατασκευάζουν και να τροποποιούν, να σχεδιάζουν και να δημιουργούν.

Οι μαθητές βοηθήθηκαν να αναπτύξουν νέες δεξιότητες και θετικές στάσεις απέναντι στην επιστήμη  και να κατανοήσουν τη μάθηση ως ένα μέσο για την ενεργή συμμετοχή τους σε προσπάθειες για την ευημερία της τοπικής κοινότητας και ευρύτερα της κοινωνίας.

Από την πρώτη στιγμή η ενασχόληση τους με το προτζεκτ τους έδωσε πολύ μεγάλη χαρά και γέλιο, ευχαρίστηση και ικανοποίηση, «εργαλεία» χρήσιμα για την αντιμετώπιση στρεσογόνων καταστάσεων που αντημετωπίζουν γενικότερα στο περιβάλλον του σχολείου. Μέσα από το παιχνίδι της ρομποτικής ξεπεράστηκαν οι αναστολές, ενισχύθηκε η αυτοπεποίθηση και ο σεβασμός στους άλλους. 

Ως παράδειγμα, μια  μαθήτρια ανέφερε «εντυποσιάσθηκα όταν είδα το ρομποτικό χέρι να αποκτάει ζωή και να εκτελεί τις εντολές του κώδικα που γράψαμε. Δεν πίστευα πρίν πως θα μπορούσα να καταφέρω κατι τόσο πολύ εντυποσιακό» 

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[ X] ενασχόληση των οικογενειών   [ X ]  συμμετοχής των κοριτσιών    [X] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρίνηστε: Με την βοήθεια και την υποστήριξη του επιστήμονα οι γονείς συνεργάσθηκαν με τα παιδιά τους και ανακάλυψαν  εφαρμογές των επιστιμών και των νέων τεχνολογιών στην καθημερινότητα τους. Στην ομάδα μας είχαμε τρία υπέροχα κορίτσια που με τον ενδιαφέρον τους και την δημιουργικότητα τους πολλέ φορές έδωσαν λύσεις στην ομάδα. Πολλά παιδιά εξέφρασαν την αγάπη στην ρομποτική και το ενδιαφέρον τους να ακολουθήσουν στο μέλλον επάγγελμα σχετικό με τους αυτοματισμούς και τον προγραμματισμό.

Νοιάζομαι: Οι μαθητές αφού βγήκαν βόλτα στη γειτονιά τους παρατήρησαν και κατέγραψαν διάφορα προβλήματα και στη συνέχεια τα κατηγοριοποίησαν. Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν οι 38 μαθητές των δύο τμημάτων της  Ε’ τάξης. 

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν ήδη κατεκτημένες αλλά και απέκτησαν πολλές νέες γνώσεις για το Φως και τις ιδιότητές του, αλλά και πώς μπορούμε να τις αξιοποιήσουμε μέσω της φωτογραφικής μηχανής για να αποτυπώσουμε προβλήματα του τόπου μας. Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν:

Α. Δεξιότητες μάθησης 21ου αιώνα (4cs): κριτική σκέψη, επικοινωνία, συνεργασία, δημιουργικότητα

Β. Δεξιότητες για την Κοινωνική Ζωή:  κοινωνικές δεξιότητες, ενσυναίσθηση και ευαισθησία, πολιτειότητα, υπευθυνότητα

Γ. Ψηφιακή μάθηση 21ου αιώνα (4cs σε ψηφιακό περιβάλλλον): ψηφιακή επικοινωνία, ψηφιακή δημιουργικότητα, συνδυαστικές δεξιότητες ψηφιακής τεχνολογίας, επικοινωνίας και συνεργασίας

Δ. Δεξιότητες της Τεχνολογίας: δεξιότητες δημιουργίας και διαμοιρασμού ψηφιακών δημιουργημάτων, δεξιότητες παραγωγής περιεχομένου  σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα

Ε. Στρατηγική σκέψη: οργανωσιακή σκέψη, μελέτη περιπτώσεων, επίλυση προβλημάτων, πλάγια σκέψη, δραστηριότητες STEAM

 

Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές πρότειναν λύσεις μέσα  α) από την κατασκευή ενός μοντέλου έξυπνης πόλης, β) μιας εφαρμογής για κινητό γ) ενός πράσινου πλακακιού για κάθετους κήπους και  δ) ενός online περιοδικού. Ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες ομαδικά και υποστηριζόμενοι τόσο από τη σχολική κονότητα, όσο και από τους γονείς τους αλλά και από την τοπική κοινωνία. Την όλη δράση την παρουσίασαν στο μαθητικό συνέδριο του Connect.

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η  όλη δράση ήταν απόλυτα ενσωματωμένη στο πρόγραμμα σπουδών. Ήταν καινοτόμα και αποτελεσμάτική αφού μας άφησε με πολλές γνώσεις και δεξιότητες καθώς μέσω αυτής οι μαθητές υιοθέτησαν νέες στάσεις αντιμετώπισης της καθημερινότητας και τους δίδαξε πώς να αντιμετωπίζουν ένα θέμα σφαιρικά μελετώντας όλες τις οπτικές του. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη και προκλητική  για άλλους δασκάλους επειδή μέσω αυτής όλοι γινόμαστε κοινωνοί μια νέας «σχολικής» τάξης πραγμάτων. 

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [  ✓] Διεύθυνση του σχολείου  [  ✓] σχολικός σύλλογος/δίκτυο [✓ ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [  ✓] Άλλο:  γονείς

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ήταν απόλυτα συνεργάσιμοι. Σε όλα τα στάδια είχαν τον κυρίαρχο ρόλο, είχαν προτάσεις, αναλάμβαναν πρωτοβουλίες και λειτουργούσαν αποτελεσματικά. Δρούσαν με ενθουσιασμό και βασίζοταν στην επιστημονική μεθοδολογία και σκέψη. Στο τέλος ήταν όλοι περήφανοι με τα αποτελέσματα του προγράμματος και ζητούσαν την προώθηση και τη διάδοση της δουλειάς τους. 

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[ ] ενασχόληση των οικογενειών   [   ✓]  συμμετοχής των κοριτσιών    [  ✓ ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρίνηστε: __________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________________

Νοιάζομαι: Οι μαθητές ενδιαφέρθηκαν για ένα πραγματικό πρόβλημα και συγκεκριμένα για το αν είναι πράγματι εφικτό με το σωστό τρόπο πλυσίματος των χεριών να μειώσουμε τη διασπορά των μικροβίων. Κατά την έναρξη του σεναρίου διερευνήθηκαν, τόσο με παιγνιώδη, όσο και με πειραματικό τρόπο,  οι αρχικές τους γνώσεις για τα μικρόβια, τη μετάδοσή τους μέσω των χεριών και τη σημασία του πλυσίματος των χεριών. Στη φάση αυτή ενεπλάκησαν και οι οικογένειες των μαθητών.  Στις δραστηριότητες συμμετείχαν 25 άτομα της Β΄ γυμνασίου ηλικίας 14 ετών.

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις από τη Βιολογία και τη Χημεία ώστε να εμβαθύνουν στον κόσμο των μικροοργανισμών, στους μηχανισμούς και στους τρόπους διάδοσης των μικροβίων, στους αμυντικούς μηχανισμούς του ανθρώπινου οργανισμού στον τρόπο δράσης του σαπουνιού και των απολυμαντικών, στον τρόπο διεξαγωγής ενός πειράματος. Ενημερώθηκαν από διάφορους επιστήμονες γύρω από όλα αυτά τα θέματα και επισκέφθηκαν τα οικεία ΕΚΦΕ, όπου είχαν την ευκαιρία να συμμετάσχουν σε σειρά πειραματικών δραστηριοτήτων, πέραν αυτών που διεξήχθησαν μέσα στη σχολική αίθουσα, αλλά και όσων πραγματοποίησαν στο σπίτι με την οικογένειά τους. Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν σχεδιασμός και υλοποίηση πειραματικής διαδικασίας, χρήση εργαστηριακών σκευών οργάνων και τεχνικών, καταγραφή, σύγκριση  και ανάλυση αποτελεσμάτων, προετοιμασία ερωτηματολογίων και συνέντευξη ειδικών επιστημόνων, αποτελεσματική επικοινωνία, συνεργασία και καλλιτεχνική έκφραση.  

Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν ενημερωτικές αφίσες σχετικά με την αναγκαιότητα του σωστού πλυσίματος των χεριών για την πρόληψη της διασποράς των παθογόνων μικροβίων, οι οποίες αναρτήθηκαν σε κοινόχρηστους χώρους και στην ιστοσελίδα του σχολείου, αλλά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων και μία παρουσίαση για το Πανελλήνιο συνέδριο του CONNECT. Για το σκοπό αυτό δούλεψαν ομαδικά άλλοι συμβάλλοντας με τις ιδέες τους, άλλοι γράφοντας συνθήματα, άλλοι ζωγραφίζοντας και άλλοι αναλαμβάνοντας τη δημιουργία του Power point και των συνοδευτικών κειμένων.

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα είναι ενσωματωμένη στο πρόγραμμα σπουδών του μαθήματος της Βιολογίας Β΄ γυμνασίου και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο “Οι ασθένειες και οι παράγοντες που σχετίζονται με την εμφάνισή τους”.  Ήταν μία καινοτόμα, χρήσιμη προσέγγιση του θέματος τόσο για τους μαθητές, όσο και για την εκπαιδευτικό. Κινητοποίησε  πραγματικά τα παιδιά, προκαλώντας τα να συμμετέχουν με ένα εντελώς διαφορετικό τρόπο στη διαδικασία της μάθησης. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη ή προκλητική για τους εκπαιδευτικούς, δίνοντας τη δυνατότητα να προσεγγίσουν θέματα-προβλήματα που άπτονται του ενδιαφέροντος των μαθητών με βιωματικό τρόπο, προκαλώντας τους να αναλάβουν δράση, φέρνοντας σε επαφή το μαθητικό πληθυσμό με ειδικούς, αλλά και ενεργοποιώντας συμμετοχικά και το οικογενειακό περιβάλλον τους.

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [ Χ ] Διεύθυνση του σχολείου  [ Χ  ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο
                                                      [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [ Χ ] Άλλο:  Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων

 

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ενθουσιάστηκαν από τη δυνατότητα που τους προσφέρθηκε να συμμετάσχουν τόσο ενεργά στη διαδικασία της μάθησης. Ιδιαίτερη ευχαρίστηση τους προκάλεσε η άμεση εμπλοκή τους με το σχεδιασμό και την υλοποίηση πειραμάτων, ακολουθώντας τα βήματα της επιστημονικής μεθόδου, τόσο με απλά καθημερινά υλικά, όσο και με περισσότερο εργαστηριακά.  Σημαντικό είναι ότι δόθηκε χώρος, αλλά και προκλήθηκε το ενδιαφέρον και  μαθητών με χαμηλές επιδόσεις, ή μαθησιακά και άλλα προβλήματα, να συμμετάσχουν αυθόρμητα και να παρουσιάσουν έργο ισάξιο με όλων των υπολοίπων. Επίσης ένιωσαν υπερήφανοι παίζοντας καθοδηγητικό ρόλο όταν ζητήθηκε η συμμετοχή των μελών των  οικογενειών τους. Δεν ήταν λίγες οι φορές, κατά τη διάρκεια του προγράμματος που μου ζητήθηκε να “πάρω ώρες” από άλλα μαθήματα, για να εργαστούμε στο σενάριο. Αρκετοί μαθητές με ρώτησαν αν θα μπορούσαμε και την επόμενη σχολική χρονιά να εργαστούμε  με τον ίδιο τρόπο, ή  αν θα ήταν εφικτό χρησιμοποιήσουμε το CONNECT και στα πλαίσια άλλων μαθημάτων. Χαρακτηριστικό είναι ότι ένα από τα συνθήματα των αφισών (“με σαπούνι και νερό τα μικρόβια σταματώ”) “κυκλοφορούσε” για μέρες μεταξύ των μαθητών της σχολικής κοινότητας.

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[ Χ ]ενασχόληση των οικογενειών   [ ] συμμετοχής των κοριτσιών    [Χ ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρίνηστε: Είναι σίγουρο ότι αυτή η πρακτική συνέβαλε στην ενασχόληση των οικογενειών με τις επιστήμες, αφού υπήρξαν τρεις πειραματικές δραστηριότητες που διεξήχθησαν στο σπίτι. Στην πρώτη από αυτές απαραίτητη προϋπόθεση ήταν να συμμετάσχει κάθε μέλος της οικογένειας  και να καταγραφούν ξεχωριστά τα αποτελέσματα για τον καθένα. Η δεύτερη ήταν ένα πείραμα επίδειξης του κάθε μαθητή προς τα μέλη της οικογένειάς του και στο τελευταίο χρειάζονταν η βοήθεια από κάποιον στο σπίτι. Άλλωστε σε κάποιες περιπτώσεις είχα και άμεση ανατροφοδότηση από γονείς που ήρθαν σε επαφή μαζί μου.  Ο ενθουσιασμός που προκλήθηκε από την άμεση εμπλοκή τους με πειραματικές διαδικασίες, αλλά και από την επίσκεψη σε έναν καθαρά εργαστηριακό χώρο (ΕΚΦΕ) είχε ως αποτέλεσμα ορισμένοι μαθητές να εκφράσουν την πρόθεσή τους να στραφούν προς σπουδές γύρω από τις Φυσικές Επιστήμες.

Νοιάζομαι: 

Το πρόβλημα

Στο παρόν σενάριο οι μαθητές κλήθηκαν να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη για δια βίου άσκηση και τα οφέλη που προκύπτουν από την ενασχόλησή τους με αυτή καθώς και πώς μπορεί να συνδεθεί η άσκηση με την ψυχική μας υγεία αλλά και τις κοινωνικές μας σχέσεις. Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν συνολικά 26 από την Ε και ΣΤ του σχολείου ηλικίας 11 και 12 ετών. 

Μαθαίνω:  Οι μαθητές είχαν την ευκαιρία να αλληλεπιδράσουν με ειδικούς επιστήμονες σύγχρονα εξ αποστάσεως, δια ζώσης αλλά και μέσω συνέντευξης  και να αντλήσουν πληροφορίες για τα οφέλη της άσκησης (σωματικά, ψυχικά, κοινωνικά) σε συνδυασμό με ισορροπημένη διατροφή για μία καλύτερη ποιότητα ζωής. Μέσα από το μάθημα της Φυσικής Αγωγής και τα Εργαστήρια Δειξιοτήτων οι μαθητές εξάσκησαν δεξιότητες συνεργασίας και επικοινωνίας εντός αλλά και εκτός σχολείου, επεξεργάστηκαν ερωτήσεις, ανάπτυξαν την κριτική τους σκέψη, ερεύνησαν, αξιολόγησαν αποτελέσματα ερωτηματολογίου, εκτέλεσαν με συνέπεια τις εργασίες τους και τις παρουσίασαν, συνέταξαν και καταχώρησαν τα συμπεράσματά τους για τα οφέλη της άσκησης.

Δρω: οι μαθητές καθόλη τη διάρκεια του προγράμματος εκπόνησαν τις εργασίες τους αποτυπώνοντάς τες σε μορφή κολάζ (αποφθέματα για την άσκηση, το πιάτο της διατροφής και υγιεινά γεύματα, πρόγραμμα άσκησης, πρόγραμμα προθέρμανσης και αποθεραπείας και άλλα). Στο τέλος, οι μαθητές, μετά από έρευνα στη γειτονιά τους, συζήτησαν με τον δήμαρχο της πόλης και του πρότειναν τις ιδέες τους για βιώσιμες γειτονειές αθλητικού χαρακτήρα, παρουσιάζοντάς του τη δημιουργία κολάζ. Ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες τους ομαδικά υποστηριζόμενοι από την εκπαιδευτική κοινότητα και τη οικογένειά τους.

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα συντάσσεται με το πρόγραμμα σπουδών Φυσικής Αγωγής και με το διαδραστικό βιβλίο μαθητή Ε και ΣΤ δημοτικού στην Ενότητα ‘’Δια βίου άσκηση’’ καθώς και με τα Εργαστήρια Δεξιοτήτων στην Ενότητα ‘’Ευ ζην- Ψυχική υγεία’’. Το πρόγραμμα ήταν χρήσιμο διότι οι μαθητές και οι μαθήτριες συνειδητοποίησαν την ανάγκη για δια βίου άσκηση, απέκτησαν γνώσεις της αθλητικής επιστήμης, γνώρισαν το ποσοστό επίδρασης των αθλητικών δραστηριοτήτων στον οργανισμό μας, πόση άσκηση είναι απαραίτητη για την υγεία μας. Προκάλεσε το ενδιαφέρον των παιδιών με βάση τη μεθοδολογία που ακολουθήθηκε, βιωματική, ερευνητική, συνεργατική. Ακολουθήθηκε το μοντέλο της ενεργού συμμετοχής όπου ο εκπαιδευτικός ενεργεί ως συντονιστής και διαχειριστής της μαθητικής διαδικασίας. Απώτερος στόχος είναι να εμψυχώσει τους μαθητές να παρατηρούν, να πειραματισθούν έτσι ώστε να κατακτήσουν η γνώση. Το πρόγραμμα ήταν καινοτόμο διότι εμπλέχτηκαν οι γονείς, οι αρχές της τοπικής κοινωνίας, ειδικοί επιστήμονες, αξιοποιήθηκαν οι Νέες Τεχνολογίες καθ’ όλη τη διάρκεια. Ήταν επίσης συμπεριληπτικό καθώς τα παιδιά συμμετείχαν με τον τρόπο και τις δυνατότητες που είχε το κάθε ένα ξεχωριστά και μέσα στις ομάδες τους. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη αλλά και να προκαλέσει το ενδιαφέρον για άλλους δασκάλους επειδή βγαίνει από τα στενά όρια της τάξης και εμπλέκονται στη διαδικασία και άλλοι φορείς, είναι συμπεριληπτική και αφορά τη σύγχρονη επαιδευτική κοινωνία. 

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [ ν ] Διεύθυνση του σχολείου  [   ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο
                                                      [ ν ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [  ] Άλλο:  ________________________________

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ήταν ενεργοί σε όλη τη διάκεια του προγράμματος και συμμετείχαν σε όλες τις δράσεις. Ευχαριστήθηκαν ιδιαίτερα την αλληλεπίδραση με τους ειδικούς επιστήμονες ήταν κάτι που ξεχώρισε στο όλο πρόγραμμα, η επαφή με τον δήμαρχο της πόλης ήταν επίσης μία δράση που τους ενθουσίασε. Ενεργοποιήθηκε το ενδιαφέρον τους για τα κοινά μέσα από την έρευνα που έκαναν στη γειτονιά τους και προβληματίστηκαν για μια καλύτερη βιώσιμη γειτονιά που αφορά όλους. Οι μαθητές μέσα από το πρόγραμμα για τη δια βίου άσκηση διαπίστωσαν ότι εκτός από τα σωματικά οφέλη στην υγεία μας υπάρχουν επίσης ψυχικά οφέλη και  η άσκηση συμβάλλει και στις κοινωνικές μας σχέσεις και έτσι βελτιώνεται σε πολλαπλά επίπεδα η ποιότητα της ζωής μας.. Κάποιοι μαθητές ανάφεραν «κάνουμε καινούριους φίλους, διαχειριζόμαστε καλύτερα τα συναισθήματα, αποκτάμε αυτοπεποίθηση, νιώθουμε υπέροχα με τον εαυτό μας»

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[ ] ενασχόληση των οικογενειών   [ ν ]  συμμετοχής των κοριτσιών    [  ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

Παρακαλώ διευκρίνηστε: Η συμμετοχή των κοριτσιών και το ενδιαφέρον τους για το πρόγραμμα ήταν ιδιαίτερα αποτελεσματική. Ανταποκρίθηκαν στις απαιτήσεις και στις εργασίες με σύνεση, ερεύνησαν και κατέληξαν σε συμπεράσματα. 

Νοιάζομαι: Οι μαθητές ασχολήθηκαν με ένα πραγματικό πρόβλημα, τη ρύπανση από τα μικροπλαστικά, και τις συνέπειες αυτής στους οργανισμούς. Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν συνολικά 34, ηλικίας 13-14 ετών και από τα τμήματα Β1, Β2, Γ3. 

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις για τον τρόπο αποσύνθεσης των πλαστικών και τον σχηματισμό μικροπλαστικών, για την παρουσία μικροπλαστικών σε προϊόντα καθημερινής χρήσης, για την διασπορά τους στο περιβάλλον (χημεία), για την μεταφορά τους από το περιβάλλον στους οργανισμούς μέσω της τροφικής αλυσίδας και τις συνέπειες αυτής (βιολογία). Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν γνωστικές με τη χρήση της αγγλικής γλώσσας, αναζήτηση πληροφοριών για το θέμα των μικροπλαστικών ενισχύοντας τις γνώσεις τους στις φυσικές επιστήμες, ανάλυση δεδομένων, λήψη και σύνταξη συμπερασμάτων. Επίσης εξασκήθηκαν σε ανώτερης τάξης δεξιότητες όπως η εικονογράφηση, η συγγραφή, η μουσική επένδυση ψηφιακού υλικού, η ανάπτυξη του επιστημονικού τρόπου σκέψης και ο συνδυασμός γνώσεων για την εξεύρεση λύσης στο πρόβλημα και δεξιοτητες STEM αφού σχεδιάσαν φίλτρο πλυντηρίου. Επιπλέον ανάπτυξαν ψηφιακές δεξιότητες αφού δημιούργησαν ψηφιακό υλικό. Τέλος κοινωνικές δεξιότητες, αφού οι μαθητές συνεργάστηκαν σε όλα τα στάδια της υλοποίησης του προγράμματος.

 Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν ένα ψηφιακό κωμικογράφημα, ένα διαφημιστικό σποτ, ένα φίλτρο που μπορεί να τοποθετηθεί στο πλυντήριο για τη συλλογή των μικροπλαστικών, μια συνέντευξη, κατασκευές από ανακυκλώσιμα υλικά. Ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες ομαδικά και υποστηριζόμενοι από τις υπεύθυνες καθηγήτριες. 

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα ήταν ενσωματωμένη στο πρόγραμμα σπουδών. Ήταν σχετική με τη Χημεία και τη Βιολογία για λόγους που περιγράφηκαν παραπάνω, αλλά παράλληλα τα παιδιά εξασκηθήκαν και στα αγγλικά και εμπλούτισαν το λεξιλόγιό τους αφού παρήγαγαν υλικό στα αγγλικά. Τα προϊόντα που παρήχθησαν ήταν χρήσιμα διότι μπορεί να αποτελέσουν πηγή ενημέρωσης και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης για άλλους, ήταν καινοτόμα γιατί είναι πρωτότυπο υλικό το οποίο αξιοποιεί και καλλιεργεί πολλές δεξιότητες. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη και προκλητική για άλλους δασκάλους επειδή μπορεί να εγείρει το ενδιάφερον τους για θέματα, να αποτελέσει πρόκληση για επέκταση του θέματος με νέες δράσεις π.χ. στα μικροπλαστικά θα μπορούσε κάποιος να μελετήσει πώς μεταφέρονται μέσω του αέρα και του εδάφους στους οργανισμούς. 

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [Χ  ] Διεύθυνση του σχολείου  [ Χ  ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο
                                                      [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [  ] Άλλο:  ________________________________

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ήταν ενθουσιασμένοι, συμμετείχαν με συνέπεια, προθυμία και αμέριστο ενδιαφέρον στην υλοποίηση των δράσεων και ήρθαν πιο κοντά στις φυσικές επιστήμες και στον επιστημονικό τρόπο σκέψης. Ως παράδειγμα, ένας μαθητής ανέφερε: «Εμπνεύστηκα από τα λόγια που άκουσα απέκτησα ιδέες για λύσεις τις οποίες κάποια στιγμή ελπίζω να αποτελούν καθημερινή πρακτική. Πήρα κίνητρο ώστε να προσέχω παραπάνω το περιβάλλον στην καθημερινότητα μου. Απέκτησα μια φωνή στο κεφάλι μου η οποία μου λέει να προσέχω και να ενεργοποιηθώ άμεσα και στο μέλλον. Ακόμη θα ήθελα να υπάρχουν τακτικές συναντήσεις και συνεδριάσεις έτσι ώστε στο ευαισθητοποιούμαστε συχνά   για την προστασία του περιβάλλοντος. Γενικότερα εντυπωσιάστηκα και έμεινα άφωνος  με το όσα μάθαμε, κατάλαβα ότι είχα ευθύνη και το ότι όλοι πρέπει να δράσουμε. Ελπίζω πως μια μέρα θα λύσουμε τα θέματα του περιβάλλοντος».

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[ Χ  ] ενασχόληση των οικογενειών   [   ]  συμμετοχής των κοριτσιών    [Χ   ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρινίστε: 

Δόθηκαν θέματα για συζήτηση στο σπίτι σχετικά με τη διαχείριση των πλαστικών απορριμμάτων των οικογενειών και οι εργάστηκαν και έκαναν πολυτροπικές εργασίες στο συγκεκριμένο θέμα.

Νοιάζομαι: Οι μαθητές αναρωτήθηκαν εάν η ταχεία ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης θα μπορούσε να βοηθήσει στην αντιμετώπιση μεγάλων προβλημάτων της περιοχής, της χώρας ή του πλανήτη μας. Αφού παρακολούθησαν εισαγωγικά βίντεο για την Τεχνητή Νοημοσύνη και τη Μηχανική Μάθηση, αντάλλαξαν εντυπώσεις και απόψεις για τις εφαρμογές της. Στη συνέχεια, μετέφεραν τη συζήτηση στα σπίτια τους, εμπλέκοντας όλα τα μέλη της οικογένειας. Επιστρέφοντας στο σχολείο, κατέγραψαν και συζήτησαν τις εμπειρίες τους. Στις δραστηριότητες συμμετείχαν 60 μαθητές, ηλικίας 12-13 ετών: τα κορίτσια και τα αγόρια της Α Γυμνασίου του σχολικού έτους 2022-23.

Μαθαίνω:  Οι μαθητές πειραματίστηκαν με διάφορες εφαρμογές αναγνώρισης εικόνων, συζήτησαν για τη Μηχανική Όραση και δημιούργησαν ζωγραφιές εμπνευσμένες από όσα έμαθαν. Προβληματίστηκαν για το πώς θα μπορούσε η Τεχνητή Νοημοσύνη να συμβάλει στον καθαρισμό των θαλασσών και εκπαίδευσαν ένα εικονικό ρομποτικό υποβρύχιο να διακρίνει τα ζώα της θάλασσας από τα θαλάσσια απορρίμματα. Μοιράστηκαν όσα έμαθαν με τις οικογένειές τους, κατέγραψαν τις απόψεις τους, και ετοίμασαν ερωτήματα για τον επιστήμονα.

Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε τηλεδιάσκεψη με τον Δρ. Αναστάσιο Δήμου, Μεταδιδακτορικό Ερευνητή στο Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (IΠΤΗΛ) του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ). O κ. Δήμου παρουσίασε ποικίλες εφαρμογές της Μηχανικής Μάθησης που βελτιώνουν, όχι μόνο την καθημερινή ζωή μας, αλλά και το έργο εντοπισμού και διάσωσης θυμάτων φυσικών καταστροφών.

Κατά την ολοκλήρωση αυτής της φάσης, οι μαθητές συζήτησαν πιθανούς τρόπους αξιοποίησης όσων έμαθαν, για την προστασία του Φυσικού Περιβάλλοντος. Εκπαίδευσαν ένα μοντέλο Μηχανικής Μάθησης ώστε ν’ αναγνωρίζει 5 είδη άγριων ζώων, προγραμμάτισαν σε Scratch μια εφαρμογή που μετράει πόσα ζώα αναγνωρίζει από κάθε είδος, παρατήρησαν τη συμπεριφορά της, και συζήτησαν θέματα αξιοπιστίας, ηθικής και μεροληψίας των εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης.

Συμπερασματικά, οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις για την Τεχνητή Νοημοσύνη, τη Μηχανική Μάθηση και  τη Μηχανική  Όραση, για τον Προγραμματισμό σε Scratch, καθώς και για τα Περιβαλλοντικά προβλήματα που προκύπτουν από την ανθρώπινη παρέμβαση. Οι δεξιότητες που εξάσκησαν ήταν η ανταλλαγή συλλογισμών και ερωτημάτων με προφορικό και γραπτό λόγο, η χρήση εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης για την ταχύτερη ολοκλήρωση μιας ζωγραφιάς, η διατύπωση κατάλληλων περιγραφών (prompts) σε εφαρμογές γενετικής τεχνητής νοημοσύνης, η κριτική αξιολόγηση των παραγόμενων αποτελεσμάτων, η συλλογή κατάλληλων δεδομένων για την εκπαίδευση μοντέλων μηχανικής μάθησης και ο προγραμματισμός εφαρμογών που αξιοποιούν τέτοια εκπαιδευμένα μοντέλα.  

Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές εκπαίδευσαν ένα μοντέλο μηχανικής μάθησης ώστε ν’ αναγνωρίζει 3 είδη φωτογραφιών και προγραμμάτισαν σε περιβάλλον Scratch ένα εικονικό drone με στόχο να αξιοποιεί το εκπαιδευμένο μοντέλο για να αναγνωρίζει φωτογραφίες αποψίλωσης δασών. Η τελευταία δραστηριότητα εκπονήθηκε ατομικά. Οι δραστηριότητες προετοιμασίας των προηγούμενων φάσεων περιλάμβαναν τόσο ατομικές όσο και ομαδικές δραστηριότητες, και αρκετές από αυτές υποστηρίχθηκαν και από τις οικογένειες των μαθητών.

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:  Η δραστηριότητα ενσωματώθηκε στο σχολικό πρόγραμμα καθώς είναι συμβατή με τα Νέα Προγράμματα Σπουδών Γυμνασίου. Ήταν μια ενδιαφέρουσα, χρήσιμη και θετική εμπειρία, και για την εκπαιδευτικό και για τους μαθητές. Έδωσε την ευκαιρία στα παιδιά να ανταλλάξουν και να εμπλουτίσουν γνώσεις και δεξιότητες που είχαν αποκτήσει εμπειρικά για την τεχνητή νοημοσύνη, να συζητήσουν με τις οικογένειές τους θέματα επιστήμης, τεχνολογίας και περιβάλλοντος, να θέσουν τα ερωτήματά τους σε έναν επιστήμονα ερευνητή, να επικοινωνήσουν τους προβληματισμούς και τις ιδέες τους. Η διαθεματική προσέγγιση που ακολουθήθηκε ενίσχυσε το ενδιαφέρον των μαθητών και  συνέδεσε την σχολική αίθουσα με ζητήματα και καταστάσεις του σύγχρονου κόσμου και της πραγματικής ζωής. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη και για άλλους εκπαιδευτικούς, επειδή τοποθετεί τη εκπαιδευτική πράξη σε ένα νέο πλαίσιο, συνδέοντάς την με τον πραγματικό κόσμο, και εμπλέκοντας την οικογένεια και την ευρύτερη κοινότητα ως αρωγούς στη μαθησιακή διαδικασία. Η σταδιακή ενσωμάτωση αυτής της πρακτικής και σε άλλα θεματικά αντικείμενα μπορεί να προσφέρει νέα κίνητρα μάθησης και δημιουργίας για όλους τους εμπλεκόμενους στην διδακτική πράξη.

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [✔] Διεύθυνση του σχολείου  [   ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο
                                                      [  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [  ] Άλλο:  ________________________________

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ενεπλάκησαν ενεργά στις περισσότερες δραστηριότητες. Έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη χρήση ψηφιακών εργαλείων που αξιοποιούν τεχνητή νοημοσύνη, στη διατύπωση ερωτημάτων για τον επιστήμονα, και στην εκπαίδευση των μοντέλων μηχανικής μάθησης. Οι προτάσεις και οι ιδέες των παιδιών τροποποίησαν και εμπλούτισαν την υλοποίηση του αρχικού σεναρίου σε αρκετές περιπτώσεις.

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[✔] ενασχόληση των οικογενειών   [✔]  συμμετοχής των κοριτσιών    [✔] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες                                 στην επιστήμη                                 τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρινίστε: Όλο το υλικό που χρησιμοποιήθηκε ήταν διαθέσιμο στην διαδικτυακή πλατφόρμα της ηλεκτρονικής τάξης, ώστε να μπορούν να το μελετήσουν οι μαθητές μαζί με τις οικογένειές τους. Επιπλέον, τα σχετικά κείμενα και οι εργασίες δόθηκαν και σε έντυπη μορφή. Στις σχετικές συζητήσεις που πραγματοποιήθηκαν, οι μαθητές αντάλλαξαν εμπειρίες για τη θέση των οικογενειών τους σε ζητήματα τεχνητής νοημοσύνης και επιχειρηματολόγησαν πάνω στις διαφορετικές απόψεις. Το 66% των συμμετεχόντων δήλωσαν στο ερωτηματολόγιο λήξης πως η οικογένειά τους πιστεύει ότι η επιστήμη θα είναι σημαντική για το μέλλον τους. Επίσης, οι δραστηριότητες φάνηκαν ενδιαφέρουσες και στα δύο φύλα, και τα κορίτσια είχαν ενεργό συμμετοχή σε όλες τις φάσεις. Τέλος, το ζήτημα των μελλοντικών θέσεων εργασίας απασχόλησε αρκετά τα παιδιά και έθεσαν σχετικές ερωτήσεις στην τηλεδιάσκεψη με τον επιστήμονα.

Νοιάζομαι: Οι μαθητές ασχολήθηκαν στα πλαίσια της φυσικής με την ηλεκτρική ενέργεια, την παραγωγή της και την χρήση της. Ανησυχούσαν για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον της συμβατικής παραγωγής ενέργειας, καθώς και για την οικονομική επιβάρυνση των οικογένειών τους από το αυξημένο κόστος της ενέργειας. Ήταν φανερό ότι έπρεπε αρχικά, να δούμε που δαπανάμε κυρίως την ηλεκτρική ενέργεια και στην συνέχεια να βρούμε τρόπους να την περιορίσουμε. Στην συνέχεια θελήσαμε να ασχοληθούμε με την παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας με πιο φιλικές στο περιβάλλον μεθόδους έτσι ώστε να μειωθούν τα περιβαλλοντικά προβλήματα που προκαλεί η συμβατική παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν όλοι οι μαθητές της Γ Γυμνασίου (περί τους 40 μαθητές, Έντυπα συγκατάθεσης όμως φέραν μόνο οι 20). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σύνθεση των μαθητών που εργάστηκαν. Υπήρχαν περιπτώσεις μαθησιακών δυσκολιών (αξίζει να σημειωθεί η συμμετοχή μαθητή στο φάσμα του αυτισμού με αξιοσημείωτη συνεισφορά στο πρόγραμμα) καθώς και μαθητών με μεταναστευτικό υπόβαθρο. Παρά τις διαφορές, τα κοινά προβλήματα κινητοποίησαν όλους τους μαθητές, οι οποίοι συνεργάστηκαν για την υλοποίηση του προγράμματος. 

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις που απόκτησαν στο πλαίσιο της φυσικής για να μπορέσουν να υπολογίσουν την κατανάλωση ενέργειας στα σπίτια τους. Αρχικά χρησιμοποίησαν την προτεινόμενη από το πρόγραμμα εφαρμογή και εντόπισαν τις ηλεκτρικές συσκευές που καταναλώνουν πολύ ενέργεια. Στη συνέχεια το επαλήθευσαν ψάχνοντας τις συσκευές των σπιτιών τους και είδαν ποιες έχουν την μεγαλύτερη ισχύ και επομένως είναι και οι πιο ενεργοβόρες. Ήταν φανερή η ανάγκη για περιορισμό της υπερβολικής χρήσης ενέργειας. Για το σκοπό αυτό δουλέψαν σε ομάδες στα σπίτια τους και στην συνέχεια με καταιγισμό ιδεών συλλέχθηκαν στην ολομέλεια του κάθε τμήματος. Αυτές οι προτάσεις αποτέλεσαν την βάση για την συγγραφή του άρθρου στο ιστολόγιο του σχολείου μας για την εξοικονόμηση ενέργειας.
Ο δεύτερος προβληματισμός των μαθητών ήταν σχετικά με τον τρόπο που παράγεται η ενέργεια και το αποτύπωμα που έχει στο περιβάλλον. Στα πλαίσια του μαθήματος της τεχνολογίας παρουσιάστηκαν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Όπως κάθε φορά, η νέα γνώση φέρνει και νέες ερωτήσεις, ειδικά για ένα θέμα που έχει γίνει αφορμή αρκετών «θεωριών συνομωσίας». Οι ερωτήσεις αυτές συλλέχθηκαν και η απάντησή τους ήταν το θέμα της παρουσίασης που έγινε από τον κ. Καναβό. Χρειάστηκαν πάνω από τρεις διδακτικές ώρες για να απαντηθούν όλες οι ερωτήσεις των μαθητών.

Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν αρχικά ένα άρθρο για την οικιακή εξοικονόμηση ενέργειας και το άρθρο αυτό δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του σχολείου μας.
    Φτιάξανε μια παρουσίαση για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και στην συνέχεια την παρουσίασαν ανά τμήμα, σε όλο το σχολείο. Δομημένη με αυτό τον τρόπο η δράση είχε τα εξής πλεονεκτήματα.
1) Έδωσε σε περισσότερους μαθητές την ευκαιρία να παρουσιάσουν τα αποτελέσματα της δουλειάς τους. 2) Ήταν πιο εύκολο για τους μικρότερους συμμαθητές τους να θέσουν ερωτήματα και απορίες σε πιο μικρό ακροατήριο.
  Πρέπει βέβαια να σημειώσουμε ότι έγινε πολύ προσεκτική επιλογή των μαθητών και μαθητριών που έκαναν τις παρουσιάσεις, μια και επιπλέον στόχος ήταν να αποτελέσουν πρότυπα προς μίμηση για τους μικρότερους.
      Το σημαντικότερο όμως αποτέλεσμα της υλοποίησης του προγράμματος ήταν η τροποποίηση της συμπεριφοράς των συμμετεχόντων. Ήταν εμφανής η αλλαγή της συμπεριφοράς των μαθητών (πχ. πάντα κλείνανε μόνοι τους τα φώτα πριν βγουν από την τάξη), αλλαγή που έγινε εμφανής και συζητήθηκε και από τις οικογένειές τους.

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση : Η δραστηριότητα ήταν πλήρως ενσωματωμένη στο πρόγραμμα σπουδών (ιδιαίτερα στο μάθημα της φυσικής, αλλά και στην χημεία και την τεχνολογία). Ήταν ένας τρόπος να φέρουμε κοντά στην καθημερινότητά μας την επιστημονική γνώση, να συνδέσουμε το αναλυτικό πρόγραμμα με την ζωή και να προάγουμε τον επιστημονικό γραμματισμό στο σχολείο μας. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι εξαιρετικά χρήσιμη και για άλλους εκπαιδευτικούς, επειδή αποσυνδέει την επιστημονική γνώση από τον καταναγκασμό και την κάνει έρευνα και δράση. 

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [٧] Διεύθυνση του σχολείου  [   ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο
[  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [  ] Άλλο:  ________________________________

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ήταν χαρούμενοι που «χάνανε μάθημα» , την ίδια στιγμή όμως κατακτήσαν σε μεγαλύτερο βαθμό  από κάθε άλλη ενότητα στη φυσική που διδάχθηκαν φέτος, τους στόχους που έθετε το αναλυτικό πρόγραμμα στο κεφάλαιο της ηλεκτρικής ενέργειας. Υπήρξε φανερό ότι η μάθηση είναι πιο εύκολη και ευχάριστη, όταν δεν έχει την μορφή του αυστηρά δομημένου θέματος, αλλά όταν κατακτάτε μέσω αυτενέργειας. Ως παράδειγμα, ένας μαθητής ανέφερε «ποτέ δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα περίμενα με ανυπομονησία το επόμενο μάθημα φυσικής», ήταν πλέον φανερή η αλλαγή της στάσης των μαθητών απέναντι στη επιστήμη.

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[٧ ] ενασχόληση των οικογενειών [٧   ] συμμετοχής των κοριτσιών[ ٧  ] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      με τις επιστήμες στην επιστήμη [٧   ] τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρινίστε: υπάρχει η προκατάληψη ότι οι φυσικές επιστήμες είναι δύσκολες και μόνο οι πιο χαρισματικοί μαθητές τα καταφέρνουν σε αυτές. Οι πρακτικές που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος έπεισαν το σύνολο των συμμετεχόντων ότι  η επιστήμη μπορεί να γίνει κάτι προσιτό και κατανοητό σε όλους. Ταυτόχρονα ότι δεν είναι κάτι απόμακρο για κάποιους «τρελούς» επιστήμονες μέσα σε εργαστήρια, αλλά ότι αποτελεί ένα εργαλείο για την επίλυση καθημερινών αλλά και παγκόσμιων προβλημάτων.

Νοιάζομαι: Οι μαθητές μελέτησαν στο μάθημα της βιολογίας τα φυσικά πολυμερή και ενδιαφέρθηκαν να μελετήσουν τα συνθετικά πολυμερή και πλαστικά και τις επιπτώσεις τους στο περιβάλλον.  Οι μαθητές που συμμετείχαν στις δραστηριότητες ήταν 15 ετών, Γ τάξη Γυμνασίου και 26 σύνολο.

Μαθαίνω:  Οι μαθητές χρησιμοποίησαν γνώσεις για τη σύνθεση και παρασκευή πολυμερών, τη ρύπανση πλαστικών, την ανακύκλωση πλαστικών, την ιστορία του πλαστικού και τα είδη πλαστικού. Οι δεξιότητες που εξάσκησαν οι μαθητές ήταν ενθάρρυνση πρωτοβουλίας μαθητών/μαθητριών, συζήτηση, ηθικό δίλημμα, οργάνωση λόγου με χρήση επιχειρημάτων, μελέτη περίπτωσης, συνεργατικότητα, μελέτη πεδίου, διεπιστημονική-διαθεματική προσέγγιση, δημιουργική και ελεύθερη έκφραση, λήψη και σύνταξη συμπερασμάτων, επεξεργασία ερωτήσεων, ανάλυση δεδομένων, συζήτηση ισχυρισμών και αποδεικτικών στοιχείων.

Δρω: Στο τέλος, οι μαθητές ετοίμασαν παρουσιάσεις power point,δημιούργησαν αφίσα,podcast και padlet και τα παρουσίασαν στους συμμαθητές τους. Ολοκλήρωσαν τις δραστηριότητες ομαδικά και υποστηριζόμενοι από τις οικογένειές τους.

Συμπεράσματα σχετικά με την Ανοιχτή Σχολική Εκπαίδευση:Η δραστηριότητα ήταν ενσωματωμένη  στο πρόγραμμα σπουδών. Ήταν χρήσιμη και καινοτόμα γιατί ευαισθητοποίησε τους μαθητές/τις μαθήτριες μέσω του αναλυτικού προγράμματος για ένα παγκόσμιο οικολογικό, κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα. Η ανοιχτή σχολική εκπαίδευση μπορεί να είναι χρήσιμη για άλλους δασκάλους επειδή συνδέει ενότητες του αναλυτικού προγράμματος με θέματα επιστημονικά και κοινωνικά ευρύτερου ενδιαφέροντος.

Η αλλαγή/καινοτομία υποστηρίχθηκε από:  [ ν ] Διεύθυνσητουσχολείου  [ ν  ] σχολικός σύλλογος/δίκτυο
[  ] Τοπική αυτοδιοίκηση  [  ] Άλλο:  ________________________________

Αποτελέσματα μαθητών: Οι μαθητές ήταν ευχαριστημένοι με την ενασχόλησή τους με ένα επιστημονικό, οικολογικό, οικονομικό και κοινωνικό θέμα για το οποίο διατύπωσαν λύσεις με επιπτώσεις στην καθημερινότητά τους. Ως παράδειγμα, ένας μαθητής ανέφερε  << είμαι περήφανος  που στο podcast μου αναφέρω μερικές καθημερινές  πρακτικές για την επίλυση  ενός παγκόσμιου προβλήματος>>.

Αυτή η πρακτική συνέβαλε στην αύξηση της: 

[  ν ] ενασχόληση των οικογενειών [ ν  ] συμμετοχής των κοριτσιών[   ν] ευαισθητοποίησης των μαθητών για
      την επιστήμη και τη σταδιοδρομία στις φυσικές επιστήμες

 

Παρακαλώ διευκρίνηστε:__Οι μαθητές /μαθήτριες παρακολούθησαν κατάλληλα  videos με τους γονείς τους  και συζήτησαν για τη χρήση των πλαστικών στην καθημερινή ζωή τους και τους τρόπους και τις συνήθειες που θα μπορούσαν να υιοθετήσουν για να συμβάλλουν στον περιορισμό της χρήσης πλαστικών στη ν καθημερινότητά τους. Η συμμετοχή των κοριτσιών ήταν ισότιμη με την αντίστοιχη των αγοριών και ενίσχυσε την αυτοπεποίθησή τους ως προς  την ενασχόλησή τους με τις φυσικές επιστήμες. Όλοι οι μαθητές και όλες οι μαθήτριες ευαισθητοποιήθηκαν για τα επιστημονικά θέματα που μελέτησαν και σκέφτηκαν σοβαρά για τη σταδιοδρομία τους σχετικά με τις φυσικές επιστήμες.